صنعت بیمه بسیار حساس و مهم به نظر می‌رسد و اغلب افراد خانه، اتومبیل، تعطیلات و حتی خودشان را بیمه می‌کنند.
به گزارش «نبض‌بیمه»؛ بازرگانان چینی احتمالا جزو اولین کسانی بودند که وضعِ بی‌دوام و غیرقابل پیش‌بینی جهان توجه‌شان را به خود جلب کرد. آن‌ها در نتیجه ضرر‌های بسیاری که در حرفه‌شان ناگزیر بود، متوجه شدند همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگه داشتن، منطقی نیست. همچنین به تجربه فهمیده بودند امکان غرق یا مورد دستبرد واقع شدن همه قایق‌ها و کشتی‌هایی که در یک روز در یک بندر تردد می‌کنند، بسیار کم است؛ بنابراین برای جلوگیری از خطر نابودی سرمایه، اجناس‌شان را در کشتی‌ها و قایق‌های مختلف بارگیری می‌کردند. این شیوه ابتدایی بیمه کردنِ کار، بعد از گذشت چندین سال و بین بازرگانان فنیقی و بابلی، صورت پیشرفته‌تری به خود گرفته بود؛ آن‌ها برای تامین هزینه کالا و کشتی، وام دریافت می‌کردند. بهره وام دریافتی این بازرگانان بیشتر از حد معمول بود و درصورتی که کشتی بازرگان در دریا دچار توفان یا مورد دستبرد دزدان دریایی واقع می‌شد، وام دریافتی بازرگان بخشیده می‌شد.
در واقع وام دهنده ریسک بروز حوادث غیرمترقبه برای کشتی را تقبل می‌کرد. اختلاف بهره وام پرداختی به سفر‌های دریایی و وام‌های معمولی در آن دوران را می‌توان یکی از صورت‌های اولیه حق بیمه در تمدن‌های باستان تلقی کرد. این سیستم بعد‌ها به یونان و در قرون وسطی به ایتالیا راه پیدا کرد و به روشی مرسوم برای مبادلات دریایی در بندر‌های مختلف تبدیل شد. قدیمی‌ترین گزارش مکتوبی که از قرارداد‌های بیمه دریایی وجود دارد، مربوط به یک کشتی ایتالیایی است که در سال ۱۳۴۷ میلادی در «جنوآ» به ثبت رسیده است. ۱۳ آذر در تقویم، روز صنعت بیمه نام گذاری شده و لابد از این تاریخچه مختصر متوجه شده‌اید که در پرونده امروز زندگی سلام به همین مناسبت قرار است درباره صنعت قدیمی، کارا و البته پرسود بیمه صحبت کنیم و از جالب‌ترین و کارآمدترین الگو‌های بیمه عمر، سلامت و بازنشستگی در جهان بگوییم، اما بهترین بیمه‌ها متعلق به کدام کشورها هستند؟
کجا‌ها می‌شود با خیال راحت پیر شد؟
بهترین بیمه‌های بازنشستگی جهان
موسسه‌های مختلفی وجود دارند که با ارزیابی سیستم‌های بازنشستگی کشورها، هر ساله گزارش آماری در همین باره ارائه می‌دهند. آخرین آمار ارائه شده در این زمینه مربوط به موسسه «مرکر» در ملبورن استرالیاست. طبق اعلام این موسسه، بعد از بررسی نظام‌های بازنشستگی ۳۴ کشور توسعه یافته در سال ۲۰۱۸، پنج کشور هلند، دانمارک، فنلاند، استرالیا و سوئد بهترین نظام‌های بازنشستگی را دارند. در ادامه با دو مورد از این سیستم‌ها وخدمات‌شان آشنا می‌شویم.
استرالیا/ مراقبت رایگان از سالمندان و آموزش رایگان
حمایت‌های دولت استرالیا در قالب نظام بازنشستگی از سالمندان، سبب شده است افراد در این کشور عمر طولانی‌تری داشته باشند و تا سال‌های پایانی عمر خود از سطح سلامت بالاتری برخوردار باشند. در سال ۲۰۱۳ جمعیت افراد بالاتر از ۶۵ سال در استرالیا ۵۳۳ هزار نفر بیشتر از سال ۲۰۰۸ بود و ۱۷ درصد از افراد بالاتر از ۴۵ سال در این کشور اعلام کردند تا بعد از ۷۰ سالگی کار خواهند کرد، چون از نظر جسمی و روانی توانایی لازم برای کار کردن را دارند. در سال ۲۰۱۲-۲۰۱۳ نیمی از مردان بازنشسته و یک چهارم زنان بازنشسته مستمری‌های دولتی را به عنوان اصلی‌ترین منبع درآمد خود ذکر کردند. نکته جالب آن که افراد بالاتر از ۶۵ سالی که حداقل ١٠ سال در این کشور زندگی کرده باشند، حقوق بازنشستگی دولتی دریافت می‌کنند. در سال ۲۰۱۱ حدود ۶۰ درصد از ساکنان استرالیا شامل طرح بازنشستگی می‌شدند و حداقل دریافتی ماهانه آن‌ها ۷۷۶.۷۰ دلار استرالیا (هر دلار استرالیا حدود ۱۹ هزارتومان است) بود.
این مبلغ به سالمندان مجرد داده می‌شد و ۶۳.۵ دلار استرالیا هم برای خرید دارو به آن‌ها پرداخت می‌شد. سالمندان متأهل، ۵۸۵.۵ دلار استرالیا در ماه دریافت می‌کنند که مجموع دریافتی هر دو فرد خانواده به هزار و ١٧١ دلار استرالیا می‌رسد. همچنین افراد بالای ۶۰ سال در استرالیا از تخفیف‌های ویژه برای مسافرت‌های درون شهری و برون شهری برخوردار هستند و در خرید هم امتیاز‌هایی دریافت می‌کنند. سالمندان استرالیا می‌توانند از خدمات مراقبت‌های خانگی یا مراقبت در مراکز نگهداری سالمندان هم به طور رایگان برخوردار شوند. افراد بالاتر از ۶۵ سال، تمایل‌شان را به استفاده از این خدمات اعلام می‌کنند و در صورت تأیید این درخواست از سوی دولت، خدمات به صورت رایگان در اختیارشان قرار می‌گیرد. همچنین اگر سالمندی به طور مثال در زمینه فناوری و رایانه نیاز به یادگیری داشته باشد، آموزش این خدمات هم در خانه و به صورت رایگان انجام می‌شود.
دانمارک/ اعطای مستمری بازنشستگی به همه
دانمارک غیر از رتبه‌بندی اخیر، در سال‌های گذشته هم در فهرست برترین نظام‌های بازنشستگی حضور داشته است. برنامه‌های بازنشستگی مختلفی در این کشور، اجرا می‌شود از جمله طرح بازنشستگی ایالتی که مستمری دولتی دانمارک است و به افراد بالای ۶۵ سال که از ۱۵ تا ۴۰ سالگی در دانمارک زندگی کرده باشند، اختصاص می‌یابد.
هر فردی که بیش از ۹ ساعت در هفته کار کند، علاوه بر بازنشستگی ایالتی، سهمی موسوم به «ATP» هم دریافت می‌کند. در این طرح، فرد یک سوم سهم و کارفرما بقیه را پرداخت می‌کند. پرداخت‌ها به طور خودکار از حقوق ماهانه کسر و حقوق بازنشستگی در زمان مقرر پرداخت می‌شود. سهم دیگری به نام «SP» در نظام بیمه‌ای دانمارک وجود دارد که پس‌انداز ویژه بازنشستگی به شمار می‌رود؛ یک درصد از درآمد ناخالص فرد است و به صورت ماهانه کسر می‌شود. اگر فرد حقوق کافی داشته باشد، این سهم یک جا و در غیر این صورت به صورت اقساط در بیش از ۱۰ سال پرداخت می‌شود. حقوق بازنشستگی جمعی، طرح دیگری است که در بخش دولتی این کشور بسیار متداول است. طرف‌های اصلی در بازار کار به عنوان بخشی از توافق جمعی در صنعت مربوط، این سهم را تعیین می‌کنند که طی آن یک بیمه نامه درمانی به فرد ارائه داده می‌شود و درصورت ناتوانی، بیماری بحرانی یا مرگ، فرد یا خانواده او را تحت پوشش قرار می‌دهد.
کجا‌ها هزینه درمان از خود بیماری هولناک‌تر نیست؟
در کشور‌های پیشرفته معمولا دولت با دریافت مالیات، متولی اصلی بیمه درمانی است. افراد همچنین می‌توانند برای افزایش سطح مراقبت‌ها از بیمه‌های تکمیلی و خصوصی استفاده کنند. بیشتر این کشورها مراقبت‌های بهداشتی و درمانی خود را از جمعیت مهاجر دریغ نمی‌کنند. برای سنجش کارایی نظام بیمه، شاخص‌هایی مانند حقوق بیماران در برخورداری از مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی، مدت انتظار بیمار برای دریافت سرویس‌های درمانی، کیفیت مراقبت از مادران باردار و نوزادان، واکسیناسیون و دسترسی بیماران به دارو‌های خاص و گران‌قیمت، در نظر گرفته می‌شود. در ادامه با دو نظام بیمه درمان کارآمد و الگو‌های خدماتی‌شان آشنا می‌شویم.
کانادا / خدمات پزشکی رایگان برای همه
بیمه‌های درمانی دنیا را ارائه می‌کند. بیمار از لحظه ورود به بیمارستان تا مرخص شدن هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند. ویزیت در مطب پزشکان با ارائه کارت بیمه رایگان است و تا حدود ۸۰ درصد قیمت دارو‌ها را هم تحت پوشش دارد. نظام بهداشت و درمان کانادا مشهور به «Medicare» ترکیبی از برنامه‌های فدرال و ایالتی است که هدف آن‌ها اطمینان از دسترسی تمامی کانادایی‌ها به خدمات درمانی بدون توجه به وضعیت مالی آن‌هاست. تمامی هزینه‌های خدمات درمانی در کانادا از منبع مالیات‌ها تامین می‌شود. افراد برای استفاده از خدمات پزشکی رایگان باید بیمه خدمات درمانی عمومی داشته باشند. دولت کانادا مراکز پزشکی را موظف کرده است که درصورت وقوع حوادث و در موارد اورژانسی به مهاجرانی که بیمه ندارند، بدون هیچ هزینه‌ای خدمات ارائه دهند. به طور کلی عملکرد نظام بیمه درمان در کانادا را در قالب پنج اصل می‌توان توضیح داد: «مدیریت عمومی» که به موجب آن بیمه درمانی باید از سوی مقامات دولتی و بر اساس اهداف غیرسودجویانه انجام شود. «جامعیت» یعنی تمام خدمات بهداشتی ضروری ازجمله خدمات ارائه شده در بیمارستان‌ها توسط پزشکان و دندان پزشکان جراح، باید تحت پوشش بیمه باشند.
«جهان شمولی» شامل مهاجرانی می‌شود که اقامت کانادا را دارند؛ این افراد به میزان ساکنان بومی از مراقبت‌های بهداشتی برخوردار می‌شوند. «قابلیت انتقال» به این معناست که هرگاه یکی از ساکنان ایالت‌های مختلف کانادا که تحت پوشش بیمه درمانی شهر خود است، به ایالت دیگری سفر کند، باید با حداقل اتلاف وقت، از خدمات درمانی مناسب برخوردار شود؛ این قانون شامل حال مهاجران هم می‌شود. اصل «دسترسی» می‌گوید همه افراد بیمه شده باید دسترسی مناسب به امکانات و مراقبت‌های بهداشتی داشته باشند و پزشکان و بیمارستان‌ها مسئول پرداخت غرامت اشتباهات خود هستند.
فرانسه/ درمان رایگان بیماران صعب‌العلاج
در فرانسه خدمات بهداشتی برای تمام افراد، در دسترس و مقرون به صرفه است و دارو‌ها عموما یارانه دریافت می‌کنند. این کشور، جزو ارزان‌ترین کشورها در حوزه درمان در جهان است. دولت فرانسه، خدمات پزشکی و درمانی را برای بیمارانی که سرطان و ام‌اس دارند، رایگان کرده است. پایین بودن هزینه بیمه خدمات درمانی و کیفیت عالی مراقبت، باعث شده است که فرانسه همواره در رده کشور‌های با خدمات بهداشتی و درمانی عالی قرار بگیرد. بر اساس اطلاعات سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۸، امید به زندگی در فرانسه برای زنان ۸۵.۷ و برای مردان ۸۰.۱ سال است که این کشور را در رتبه پنجم جهان قرار می‌دهد. فرانسه هم در تحت پوشش بیمه قرار دادن افراد، بین بومی و مهاجر تمایزی قائل نمی‌شود و کلیه افراد مقیم این کشور، تحت پوشش اجباری بیمه سلامت قرار دارند که به موجب آن از کلیه خدمات درمانی بیمارستانی، سرپایی، مراکز توان بخشی، کلینیک‌های فیزیوتراپی، خدمات پزشکان عمومی و متخصص، دندان پزشکی، مامایی، وسایل کمک پزشکی، نقل وانتقال بیمار و خدمات آزمایشگاهی و تصویربرداری بهره‌مند می‌شوند. فرانسوی‌ها علاوه بر دریافت بیمه‌های درمانی از کارفرمایان، از پوشش‌های بیمه‌ای خصوصی هم برخوردارند. دولت فرانسه حدود ۷۵ درصد هزینه‌های درمانی را پرداخت می‌کند. اجباری بودن بیمه سلامت به معنای تحمیل نوع بیمه نیست و افراد می‌توانند سیستم درمانی مد نظرشان را شخصا انتخاب کنند.
۳ کشوری که بیمه خدمات‌درمانی‌شان ضعیف است
سال ۲۰۱۸ شرکت کامن‌ولث (مستقر در آمریکا و فعال در حوزه بهداشت و درمان) در گزارشی به کشور‌هایی اشاره کرده است که بی‌خاصیت‌ترین بیمه خدمات درمانی را به مردم کشورشان ارائه می‌دهند. این شرکت در همین باره اعلام کرده که این گزارش را بعد از بررسی معیار‌های متفاوتی انجام داده است. شایان ذکر است که این گزارش روی ۲۵ کشور توسعه یافته انجام شده و نتایج آن جالب به نظر می‌رسد.
نیوزیلند/ در حالی که این کشور همسایه استرالیاست که در رده چهارم بهترین کشور دنیا از لحاظ خدمات بیمه درمانی قرار دارد و در صدر خدمات بیمه بازنشستگی، اما از لحاظ وضعیت بهداشت و درمان در شرایط خوبی نیست و در رده آخر این رده‌بندی قرار گرفته است. طبق اعلام بانک جهانی، مردم این کشور بین ۴۰ تا ۵۰ درصد از هزینه‌های درمانی را که عدد قابل توجهی به نظر می‌رسد باید از جیب خودشان بپردازند و به طور کلی، تعداد بسیار کمی از مردم این کشور تحت پوشش بیمه‌ای قرار دارند.
ژاپن/ در ژاپن هزینه‌ها برای درمان نسبتا زیاد است و بیمه‌ها هم خدمات قابل توجهی ارائه نمی‌دهند. همه مردم ژاپن باید تحت پوشش یک بیمه قرار بگیرند و به صورت معمول این بیمه‌ها توسط کارفرمایان برای آن‌ها تامین می‌شود. با داشتن این بیمه ژاپنی‌ها باید حداقل ۳۰ درصد از هزینه‌های درمان خود را بپردازند. کسانی که خود کارفرما هستند یا توسط کارفرما یا جایی بیمه شده‌اند، تحت پوشش نظام سلامت این کشور قرار می‌گیرند و باید ۳۰ درصد هزینه‌های درمان را خودشان پرداخت کنند. هرچند این رقم برای افراد بالای ۷۰ سال به ۱۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. هزینه دارو با توجه به میزان حقوق و سن فرد متغیر است و به جوانان، کمترین خدمات داده می‌شود.
آمریکا/ از آن جایی که حق بیمه در این کشور در دو دهه گذشته افزایش یافته، میزان پوششی که کارفرمایان برای کارگران لحاظ کرده و تعداد کارگرانی که تحت پوشش بیمه قرار گرفته اند، کاهش یافته است. در سال ۲۰۱۷، تعداد آمریکایی‌های زیر ۶۵ سالی که دارای بیمه بوده‌اند نسبت به سال ۱۹۹۹ بسیار کمتر است و این در حالی است که تعداد کارگران نسبت به آن سال‌ها حدود ۱۷ میلیون نفر افزایش یافته است! تنها یک سوم کارمندان در این شرکت‌ها در برنامه‌های بهداشت کارفرمای خود قرار دارند. در ضمن در آمریکا بیماران برای بعضی درمان‌های ضروری و دارو‌هایی که برای بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا فشار خون بالا استفاده می‌شوند، باید تمام هزینه را از جیب خود بپردازند.
کجا‌ها خسارت تصادف جبران می‌شود؟
بیمه خودرو در کشور‌های پیشرفته این‌طور است که معمولا خودرو‌ها بعد از تصادف با مدل صفر کیلومترشان تعویض خواهند شد.
با خواندن مطالب پرونده امروز زندگی سلام، ممکن است در ذهن‌تان بیمه درمان و بازنشستگی در کشور ما را با کشور‌هایی که درباره‌شان حرف زدیم، مقایسه کنید. اختلاف‌ها کم نیستند، اما کمابیش می‌توان در حوزه‌های پیش گفته شباهت‌هایی بین نظام بیمه‌ای ما و دیگران پیدا کرد؛ دست کم در سیاست‌های کلی و روی کاغذ! اما در حوزه خاصی از پوشش بیمه‌ای، کشور ما اختلاف عجیب و فاحشی با کشور‌های اروپایی دارد؛ بیمه خودرو. در صنعت بیمه، تخصص ویژه‌ای به نام «اکچوئری» وجود دارد؛ به این معنا که افراد متخصص نرخ و ریسک‌های صنعت را محاسبه می‌کنند. تورم یکی از معضلات تاثیرگذار در کشور ماست که اغلب به ضرر بیمه‌گر و بیمه‌گذار تمام می‌شود. حجم بالای تورم، کار محاسبه ارقام و اعداد و ریسک‌های احتمالی این صنعت را دشوار می‌کند.
تورم در صنعت بیمه باعث می‌شود ارزیابی اولیه ارزش خودرو، ارزیابی قطعات و ارزیابی ریسک‌ها بر مبنای قیمت روز خودرو انجام شود و تغییرات قیمت خودرو، بها و ارزش قطعات یدکی و خدمات تعمیرات و نگهداری هنگام حوادث باعث می‌شود که بیمه‌گر و بیمه‌گذار غالبا ناراضی باشند. به بیان واضح تر، قطعات خودرو با یک قیمت مشخص بیمه می‌شوند و در صورت بروز خسارت، اگر بیمه بیشتر از مبلغی که دریافت کرده است، خسارت پرداخت کند، زیان می‌کند. اگر هم پایین‌تر از قیمت خسارتی پرداخت کند، مشتری زیان می‌بیند. این عوامل باعث شده است صنعت بیمه کشورمان در حوزه خودرو با چالش‌های بسیاری مواجه شود. از دیگر مواردی که باعث تفاوت میان بیمه خودرو در کشورمان با دیگر کشورها شده، مسئله سرمایه‌ای بودن خودرو است. خودرو در کشور ما کالایی است که با مصرف زیاد و استهلاک بالا هم ارزش خود را از دست نمی‌دهد و همزمان با افزایش سن خودرو، قیمتش هم رشد می‌کند!
در واقع قیمت خودرویی که پنج سال کار کرده، درمقایسه با روز اول تولید، نه تنها کاهشی نداشته بلکه افزایش هم داشته و به همان میزان ریسک بیمه خودرو هم روند افزایشی داشته است. تیراژ تولید و قیمت خودرو در ایران از متوسط قیمت در دنیا بالاتر است و تا زمانی که چرخه مصرف خودرو، آن را از کالایی سرمایه‌ای به مصرفی تبدیل نکرده است، ضرر بیمه‌ای امری ناگزیر است. از دیگر تفاوت‌های عمده بین بیمه خودرو در کشورمان با دیگر کشورها مسئله پوشش بیمه‌هاست. به ندرت شنیده‌ایم یا اصلا نشنیده‌ایم که شرکت بیمه، خودروی تصادفی را که شاید دیگر قابل تعمیر هم نباشد، با خودروی صفر کیلومتر تعویض کند. بیمه‌ها در کشورمان تنها به پرداخت مابه التفاوتی کفایت می‌کنند که قطعا برای بیمه‌گذار زیان‌ده است. اما شرکت‌های بیمه در کشور‌های اروپایی و آمریکا، هنگام رویارویی با حوادث و تصادفات خودرویی، به سرعت اقدام به تعویض آن می‌کنند.
در این کشورها خودروی تصادفی به طور کامل از چرخه مصرف خارج و محصول جدیدی جایگزین می‌شود. در کشور ما، اما خودروی تصادفی با کمک سیستم‌های بازیافتی دوباره به چرخه مصرف برمی‌گردد؛ البته از طریق سیستم بیمه و پرداخت‌های شخصی. به عنوان مثال ورق خودرو بعد از تصادف، صافکاری و دوباره استفاده می‌شود. گرچه این ورق ظاهرا اصلاح می‌شود، اما از نظر فنی، تحمل بسیار پایینی خواهد داشت و سرنشین را دچار ریسک خواهد کرد.
منبع: خراسان
