نبض بیمه، سیستم بانکی نقش مهمی را در توسعه اقتصادی کشورها ایفا می‌کند. لذا ثبات سیستم بانکی می‌تواند نقش مهمی در ثبات اقتصادی داشته باشد. برای این منظور برخی ازکشورها سیستم بیمه سپرده را معرفی کرده‌اند. اما سیستم بیمه سپرده یک مکانیزم نسبتا بسیار پیچیده است.
در دهه‌های اخیر کشورهای زیادی با بحران‌های اقتصادی ویران‌کننده‌ای روبرو شدند که منشا اصلی آنها بحران‌های رخداده در نظام بانکی شان بوده‌است.
در همین کشور خودمان نیز این قبیل بحران‌ها مشاهده شده، مثل ورشکستگی موسسات مالی و اعتباری که بسیاری از سپرده‌گذاران ناچار شدند دست به دامان دستگاه قضایی شوند و همه موسسات به طور کلی منحل شوند.
البته دولت‌ها برای جلوگیری از وقوع بحران، اقدامات پیشگیرانه‌ای به عمل آورده‌اند می‌توان به بهبود قوانین و مقررات بانکی، سیستم‌های نظارتی و بررسی عملکرد بانک‌ها، اقتدار بانک مرکزی تا در هنگام کمبود نقدبنگی بانک‌ها به آنها وام دهد اشاره کرد. علاوه براین، در دهه‌های اخیر دولت‌ها اقدام به برقراری سیستم بیمه سپرده صریح کرده‌اند، که برقراری این سیستم به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است.
اما نتایج نشان می‌دهند که سیستم بیمه سپرده صریح احتمال وقوع بحران بانکی را افزایش می‌دهد مخصوصا هنگامی که سطح بیمه سپرده‌گذاران گسترده‌تر باشد و این سیستم تامین وجه شده باشد و عضویت در آن اختیاری و در جایی که توسط بخش دولتی به جای خصوصی اداره شود.
لازم به ذکر است که در تمام این تخمین‌ها متغیر های کنترل که شامل تورم، نرخ رشد GDP واقعی، نرخ بهره واقعی، نسبت حجم پولی M2به ذخایر ارزی، نسبت اعتبارات بخش خصوصی به GDPو در نهایت ارزضش داخلی یک دلار حضور داشتند. که مطابق نتایج حاصله با سطح اطمینانی بیش از 95 درصد متغیر رشد با علامت منفی و سایر کنترل با علامت مثبت ظاهر شدند که بیانگر وجود رابطه منفی بین رشد واقعیGDPو رابطه مثبت بین سایر متغیرهای کنترل و وقوع بحران بانکی بوده‌است.
تقریبا در تمام پژوهش‌های صورت گرفته مربوط به سیستم بیمه سپرده به این موضوع که سیستم بیمه سپرده صریح منجر به افزایش ریسک مخاطره اخلاقی می‌شود، اشاره شده است و در برخی از تحقیقات، علاوه بر بررسی قرار گرفته‌اند که تمام آنها به این نتیجه دست یافته‌اند که هر چه سیستم نظارتی و مقرراتی حاکم برنظام بانکی ضعیف‌تر باشد، احتمال اینکه سیستم بیمه سپرده صریح تاثیر مثبتی بر شکنندگی بانک‌ها داشته باشد بیشتر است.
بنابریان تا حدودی می‌توان با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم و افزایش قوانین و مقررات و نظارت دقیق و مستمر بر اجرای آنها و برقرار قوانین محدودکننده‌ای در آیین نامه این سیستم ریسک‌های همراه آن را کاهش داد.
احمد یزدان پناه، کارشناس ارشد مسائل پولی و بانکی
