اجرای طرح قاصدک نه تنها نارضایتی‌های پرستاران را کاهش نداد؛ بلکه موقعیت شغلی آنها را بی‌ثابت‌تر کرده است. آنها این روزها اجرای بی‌کم و کاست قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را طلب می‌کنند.
به گزارش «نبض‌بیمه»؛ اجرای قانون «تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری» بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است در عین حال پرستاران کشور از مبهم بودن چگونگی اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری ابراز نگرانی می‌کنند. سفیدپوشان جامعه سلامت معتقدند که مسئولان وزارت بهداشت به بهانه‌های مختلف به دنبال اجرا نکردن این قانون هستند. پرستاری؛ حرفه‌ای سخت، پراسترس و طاقت‌فرساست، اما این گروه شغلی هرگز از مزایایی مثل قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری برخوردار نبوده‌اند.
دهم دی ماه سال جاری، یکی از پرستاران استان تهران در تماس با ایلنا از چگونگی اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری ابراز نگرانی کرد و گفت: به نظر پرستاران با اجرای طرح تحول سلامت و اختصاص بودجه‌های هنگفت به این طرح، فرصت مناسبی برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری فراهم شد. پس از بالا گرفتن اعتراضات، وزارت بهداشت با برگزاری مصاحبه‌ها و تبلیغات بسیار ادعا کرد که بزودی قصد دارد قانون تعرفه‌گذاری را اجرا کند؛ اما همگان دیدند که به‌جای تعرفه‌گذاری، طرحی مبتنی بر عملکرد ساختگی و با عنوان قاصدک اجرا شد؛ طرحی که از همان ابتدا اعتراضات گسترده‌ی پرستاران کشور را به همراه داشت. اکنون نیز با داغ شدن بحث اجرای قانون تعرفه‌گذاری، مجدد برگزاری جلسات و بررسی و پیشنهادات برای اجرای این قانون داغ شده است.
برخی از پرستاران می‌گویند، شاید طرح «قاصدک» را با عنوانی دیگر اجرا کنند. به گفته آنها «سال‌های ۹۳ و ۹۴، معاون وقت پرستاری وزارت بهداشت؛ حق قانونی و مزد قانونی اضافه‌کار پرستاران را نادیده گرفت و منابع مالی اضافه‌کاری پرستاران را تسخیر و با حق‌السهم‌کارانه ادغام کرد.»
در ابتدای تصویب طرح قاصدک، مسئولان وزارت بهداشت تلاش کردند با ظاهرسازی، سیمای متفاوتی از این طرح نشان دهند. آنها بر این باور بودند که اجرای طرح قاصدک منجر به کاهش نارضایتی‌های پرستاران می‌شود. گذر زمان اما نشان داد، اجرای این طرح، نارضایتی‌های پرستاران را کاهش نداد بلکه موج نارضایتی درمیان این گروه شغلی را افزایش داد. این طرح در برخی نقاط کشور به‌صورت اجباری و در برخی نیز به‌صورت اختیاری اجرا شد.
وزارت بهداشت همان زمان تلاش‌کرد با اجرای این طرح، نظام کارمزدی را جایگزین نظام روزمزدی کند. با اجرای این طرح، نارضایتی‌ها در برخی نقاط کشور افزایش یافت و پرستاران به دریافتی‌های کم خود اعتراض کردند؛ چراکه در این روش پرداختی، شکاف طبقاتی میان پرسنل مختلف بیمارستان افزایش بیشتری یافت و به نوعی بی‌عدالتی منجر شد.
مریم حضرتی (معاون پرستاری وزارت بهداشت) در دی ماه سال گذشته درباره طرح قاصدک گفت: طرح قاصدک باید مبتنی بر عملکرد می‌بود اما نظام پرداخت‌ها مبتنی بر درآمد شکل گرفت. بنابراین، هر کسی چه پرستار و چه پزشک که درآمد بیشتری داشت، از برداشت بیشتر برخوردار می‌شد. حال آنکه باید طرحی مناسبت جایگزین قاصدک شود، البته این موضوع مقداری زمانبر است. کارگروهی برای اصلاح نظام پرداخت با مشارکت معاونت‌های پرستاری، درمان، توسعه و معاون کل وزارت بهداشت و همچنین نمایندگان سازمان نظام پرستاری تشکیل شده تا در این مورد بحث شود.
شکل گرفتن بارقه‌های امید
در این برهه زمانی، بارقه‌های امید درخصوص اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری بین این گروه شغلی افزایش یافته است. تاکنون بهانه اجرایی نشدن این قانون عدم وجود بودجه یا عدم تعیین و تخصیص بودجه توسط مجلس بوده است؛ اما اینک این بهانه در تاکید مجدد در برنامه ششم توسعه مبنی بر «اجرای تعرفه‌های گروه پرستاری در سقف کارانه‌های پرداختی» از میان برداشته شده‌است و حال بایستی جمع میزان کارانه‌ای که بصورت ماهانه و سالانه به جامعه پرستاری پرداخت می‌شود، محاسبه و از بقیه درآمد مراکز درمانی تفکیک شود.
درخواست اجرای صحیح قانون تعرفه‌گذاری
حسین علی‌نسایی (عضو هیات مدیره نظام پرستاری قزوین) به ایلنا گفت: اجرای صحیح قانون «تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری» مهم است و باید به این موضوع توجه شود. منافع عده‌ای با اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، دچار تعارض می‌شود به همین دلیل برای اجرای این قانون، بهانه‌گیری می‌کنند. ما پرستاران نگران تضییع حقوق خود هستیم. این احتمال وجود دارد، قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به هر بهانه‌ای بازهم مسکوت بماند.
او ادامه داد: بسیاری از خدمات درمانی پرتکرار مثل تزریقات توسط پرستاران برای بیماران ارائه می‌شود. اگرچه پرستاران خدمات درمانی را ارائه می‌دهند ولی هزینه خدمات را پزشکان دریافت می‌کنند. اگر بیمار پس از ارائه خدمات درمانی با مشکلی مواجه شود، پرستار مقصر شناخته می‌شود و تمام مسئولیت بیمار برعهده این گروه شغلی است. پزشکان و پرستاران هر دو حقوق ثابت دریافت می‌کنند ولی پزشک از تعرفه‌هایی برخوردار هستند.
عضو هیات مدیره نظام پرستاری قزوین، توضیح داد: هنگامی که وضعیت شغلی پرستاران ایرانی را با کشورهای پیشرفته مقایسه می‌کنیم، به راحتی متوجه خواهیم شد، پرستاران ایرانی وضعیت نامساعدی دارند. پرستاران در کشورهای پیشرفته، جزو سه شغل پردرآمد جامعه هستند به دلیل اینکه ماهیت شغلی آنها سخت و پرمسئولیت است.
وی درباره تعداد نیروی انسانی گفت: تعداد نیروی پرستار شاغل در کشور ما پایین است. بر اساس استنادارد جهانی، نسبت تعداد پرستار به تخت در کشور ما ناچیز است.
علی‌نسایی با انتقاد از طرح قاصدک پرستاران گفت: اجرای طرح قاصدک به هیچ وجه مناسب نبود. در طرح قاصدک، ساعات اضافه‌کاری و کارانه پرستاران با یکدیگر ادغام شده بود. مسئولان وقت وزارت بهداشت، با اجرای طرح قاصدک فرصت اضافه‌کاری از پرستاران را سلب کرده بودند و امکان اضافه‌کاری دیگر وجود نداشت.
او ادامه داد: طرح تحول نظام سلامت با شکست روبرو شد. منابع مالی دولت نیز بی‌انتها نیست و روزی به پایان می‌رسد، اما به نظر می‌رسد حذف اضافه‌کاری و کارانه پرستاران به وسیله طرح قاصدک برای تامین منابع مالی طرح تحول نظام سلامت بوده است. پرستاران شرایط متفاوتی را با این طرح تجربه کردند، برخی از پرستاران حتی با اضافه‌کاری به بیمارستان بدهکار می‌شدند.
علی‌نسایی گفت: اگر تعرفه‌گذاری خدمات، بد است پس باید برای همه بد باشد و اگر مناسب است پس باید برای همه مناسب باشد. ما پرستاران، خدماتی تخصصی به بیماران ارائه می‌دهیم و باید شامل تعرفه‌گذاری شویم. وقتی تعرفه‌گذاری را از مسئولان مطالبه می‌کنیم، در پاسخ می‌گویند، اجرای تعرفه‌گذاری خدمات پزشکی نیز حذف خواهد شد. زمانی که تعرفه خدماتی پزشکی را حذف کردید، قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را اجرا نکنید.
حال در روزهایی که اعتراضات بالا گرفته و وزارت بهداشت با برگزاری مصاحبه‌ها و اعلان‌های تبلیغاتی بار دیگر مدعی‌ِ اجرای قانون تعرفه‌گذاری است بار دیگر پرستاران نگران هستند. آنها نگران هستند که طرح ساختگی دیگری با همان چارچوب‌های قاصدک از تصمیمات تازه‌ی وزارت بهداشت بیرون بیاید.
گزارش: علی خسروجردی
